Engelbertus dei gratia s. Coloniensis ecclesie archiepiscopus, sacri imperii per Italiam archicancellarius, dilectis in christo abbatibus, prioribus, prepositis, archidiaconis, decanis, inuestitis neenon et uni- uersis sacerdotibus, ecclesiarum vel capellarum rectoribus in diocesi Coloniensi constitutis eternam in domino salutem. Cum ex debito nostre pastoralis dignitatis officio teneamur omnibus ecclesiis consi- lium et auxilium impertiri, illi nimirum venerabili ecclesie nostre Colo- niensi, que est primitiua mater et domina omnium ecclesiarum prouincie Coloniensis, et in honore beatissime virginis Marie, b. Petri principis apostolorum fundata, que etiam trium bb. magorum, qui deum de virgine natum oculis suis conspicere et misticis muneribus adorare meruerunt, ac aliorum plurimorum sanctorum fulget patrocinio subli- mata, cui tenemur specialius et habundantius sicut decet in suis ne- cessitatibus prouidere, operam misericordie et nostri auxilii munus benignius exhibemus. Vobis itaque singulis ac uniuersis mandamus, rogantes et monentes nichilominus in virtute s. obedientie et sub pena suspensionis officii vestri districte precipientes, quatinus dilecto nobis in christo magistro Gerardo sacerdoti, prouisori fabrice nostre Coloniensis, presentium exhibitori, cum ad vos venerit negotium pre- fate fabrice propositurus, ad omnem formam et informationem dicti negotii, qua vos informare poterit, tamquam nobis presentibus ob reuerentiam dei et nostri mandati, prout a vobis requisierit, studea- tis tamquam filii obedientie obedire et dictum negotium efficaciter

503

promouere. Volumus etiam firmiter mandantes, quod prefatum magi- 1264 strum G. sub nostra protectione procedentem benigne, caritatine ac cum bonore debito recipiatis, mandatum nostrum circa ipsum et ne- gotium sepedicte ecclesie nostre coloniensis sibi commissum taliter exequentes, ut non pro aliqua inobedientia vestra vos vel ecclesias vestras obligetis, sed potius deuotio et obedientia vestra ex hoc apud nos magis valeat commendari: nam quicquid eidem feceritis, nobis factum reputabimus et studebimus proinde vobis grata vicissitudine re- spondere. Ne etiam tantus labor talisque vester affectus a nobis vacuus transire videatur, vobis prelatis ac sacerdotibus, qui in hoc negotio fideles inuenti fueritis et deuoti, quicquid ex negligentia, corpore seu obli- uione in horis vestris canonicis aut in missis contra deum et ordi- nem vestrum obmisistis, dummodo vere contriti fueritis et confessi, totum de dei misericordia duximus indulgendum, et ut ad maiorem mercedis cumulum omnes christi fideles feruentius prouocemus, sta- tuimus ratificantes, ut omnes indulgentie venerabili matri nostre Co- loniensi ecclesie concesse in nostra prouincia omnibus christi fideli- bus manum largitatis ad tam sanctum opus et laudabile porrigentibus ad eterne salutis augmentum sint valiture. Nos etiam ad confouen- dam et in domino exhortandam fidelium deuotionem hoc de nostro apponimus, quod omnibus dicte ecclesie benefactoribus unum annum quadraginta dies et carenam, etiam peccata oblita, vota fracta, si ad ea redierint, offensas patrum et matrum sine manuum iniectione vio- lenta, iuramenta, que in impetu et sine discretione sunt prolata, men- dacia ex leuitate, ioco vel pietate dicta, vaniloquia superflua et inu- tilia, decimas per ignorantiam detentas, et bona quocunque modo illicite acquisita, si nesciantur hii, quibus reddi debent et in subsi- dium predicte fabrice nostre Coloniensis transmittantur, misericorditer relaxamus. Insuper ut ad maiorem mercedis cumulum omnes christi fideles cfticatius prouocemus, statuimus, ut singuli sacerdotes nostre diocesis singulis diebus dominicis et festivis lecto ewangelio populum suum inuitent et efficaciter inducant, ut quilibet genu flexo Pater noster et Aye Maria dicat; ipsi vero sacerdotes singulis mensibus duas missas celebrent unam pro viuis et aliam pro defunctis; diaconi, subdiaconi et moniales singulis annis duo psalteria perlegant bene- factoribus et ecclesie nostre fraternitatem ipsis exponendam zelo de- uotionis accensi assumentibus, ut per tantarum orationum beneficia eterne vite mereantur esse consortes. Item ut cognoscat discretio vestra, quod nos predictam sanctam ac laudabilem matricem eccle- siam nostram Coloniensem summo fauore prosequamur, ut tenemur, precipimus et mandamus sub pena suspensionis, ut in singulis

504

1264 ecclesiis nostre diocesis post exhibitionem presentium omnium aliarum ecclesiarum seu petitorum negotia, cuiuscunque sint auc- toritatis vel nominis postponantur, ymmo nullatenus recipiantur, nisi per litteras nostras et capituli coloniensis, que de presentibus specialem faciant mentionem. Statuimus etiam, ut si que ecclesie a nobis vel archidiaconis siue decanis fuerint sub interdictoposite,quandocumque diebus dominicis et festiuis memoratum negotium fuerit promouendum, excommunicatis nominatim et interdictis exclusis, diuina ibidem officia celebrentur, verbum exhortationis propter euidentem necessitatem fabrice predicte ad populum proponatur. Volumus etiam et mandamus, ut ad compescendam aliquorum insolentiam, qui, nt fauorem hominum habeant plus quam dei, detrahunt apostolicis indulgentiis et venerabi- lium dominorum archiepiscoporum et episcoporum, detrahunt etiam clauibus ecclesie uniuersalis, sine quibus, itt vera fides et apostolica indicat, non est salus, omnes contradictores et denigratores tam sanctarum indulgentiarum quam predicte fabrice gloriose, quandocum- que et quotiescumque necesse fucrit, denuncietis excommunicatos et ab omnibus faciatis artius euitari; omnes etiam tam clericos sacer- dotes quam laicos harum elemosinarum detentores, vel etiam tam sanctarum indulgentiarum subtractores propter contemptum clauium et sacrilegium commissum auctoritate nobis adeo concessa excommu- nicationis vinculo innodamus.

Datum anno d. mcclxiiii, in crastino Marci ewangeliste. Aus Lacomblefs TJrkundenbuch, Bd. II. Nr. 541.