Laurentius dei gracia sancte sedis Aquilegiensis patriarcha, administrator ecclesie Laventine, universis et singulis Christi fidelibus tam presentibus quam

futuris, ad quos presentes pervenerint, salutem in domino sempiternam. Quo- niam1 libertates, gracie aliaque3 pro sustentamento religionum et ordinum ac ecclesiasticarum personarum in privilegiis a summis pontificibus necnon imperatoribus et sacri Romani imperii regibus concessis videntur contineri, dignum est et racioni consonum, ut privilegia huiusmodi, libertates, gracie et alia, quibus ecclesiastice persone in religione et extra constitute gaudere de- beant, continentes summa debeant diligencia reservari et custodia debita pre- muniri. Hinc est, quod nobilis et religiosus vir, frater Iohannes de Pomers- heym, laycus professus ordinis fratrum Theotonicorum hospitalis sancte Marie Ierosolimitani, commendator seu preceptor generalis balive Austrie eiusdem or- dinis, certas litteras apostolicas libertates, gracias, exempciones, confirmaciones dicto ordini a summis pontificibus concessas in se continentes ipsorum veris bullis plumbeis in filis sericeis rubei et glauci coloris more Romane curie ap- pendentibus bullatas, et alia privilegia regalia et ducalia cum ipsorum ve- ris sigillis appendentibus simili modo libertates et comoda dicti ordinis et fratrum eiusdem continencia, sanas et sana, non suspectas neque suspecta, sed omni prorsus vicio et suspicione carentes et carencia nobis in presencia notarii publici et testium infrascriptorum presentavit, quas et que nos cum ea, qua decuit, reverencia noveritis recepisse, allegans dictus frater Iohannes et exponens, quod privilegia et originalia huiusmodi de loco ducere ad locum videretur periculosum et incautum propter discrimina maris, hostiles incursus, aquarum inundaciones et alios varios eventus, qui casu possent oriri, ut hu- iusmodi privilegia perderentur seu in aquis vel alio modo annullarentur, unde fratres et domus ordinis predicti incomoda gravia reportarent atque damna; quare nobis humiliter supplicavit omnia et singula privilegia papalia, regalia et ducalia ac alia nobis per ipsum sicut premittitur presentata sibi per nos transsumi, transscribi et exemplari et in perpetuam rei memoriam vallari, ita ut in iudicio et, ubicunque locorum huiusmodi transsumpta producta forent, ipsis tamquam originalibus litteris. plenaria fides esset adhibenda. Quarum lit- terarum tenor sequitur secundum ordinem de verbo ad verbum et primo bulle domini Urbani pape quarti, cuius tenor est talis:

Urbanus etc. Cum dilecti etc. de 1263 oct. 1 apud Urbem veterem. Sequitur transsumptum sive transscriptum privilegii domini Gregorii pape noni super libertate exaccionum pedagii et aliarum consuetudinum, ne a fratribus dicti ordinis vel eorum hominibus de rebus eorundem fratrum usibus depu- tatis extorqueantur8:

Gregorius etc. Religiosos viros etc. de 1227 iulii 31 Anagnie. Sequitur tenor privilegii domiui Nicolai pape quarti:

Nicolaus etc. Solet annuere etc. de 1288 maii 27 Reate. Sequitur tenor privilegii domini Alexandri pape quarti:

Alexander etc. Vestra religio etc. de 1257 iunii 27 Viterbii.

Alexander etc. Sincerissime devocionis etc. de 1257 aug. 8 Viterbii. Sequitur tenor et forma transsumpti litterarum et privilegiorum ducalium do

mini Bernhardi episcopi Pataviensis de et super libertatibus fratrum Theuto- nicorum sigillo suo oblongo in filis sericeis4 appendente muniti, cuius tenor sequitar in hunc modum:

Nos Wernhardus etc. de 1299 nov. 4 v. supra n. 184.

Intus: Albertus etc. de 1298 febr. 20 v. supra n. 183.

Intus: Fridericus etc. de 1239 v. supra n. 179. Sequitur tenor littere domini Rudolfi regis Romanorum sigillo suo regio in pressula pergameni appendente sigillate, super conservacione libertatum fratrum Theutonicorum:

Rudolfus etc. Volentes honorabiles etc. de 1277 martii 1 (s. n. 182). Sequitur tenor privilegii domini Heinrici regis Bohemie etc.:

Nos Heinricus etc. de 1329 febr. 4 (supra n. 185). Sequitur privilegium domini Rudolfi quarti ducis Austrie etc. transsumpta lit- terarum ducalium dominorum Alberti Austrie et Udalrici Karinthie ducum in se continens, sigillo suo ducali maiori rotundo in zona sericea appendente, cuius tenor talis est:

Wir Rudolf etc. de 1360 martii 27 (supra n. 190). Intus: Wir Albrecht de 1350 iulii 13 (supra n. 18G).

Intus: Wir Ulreich (supra n. 180). Intus: Wir Albrecht de 1350 iulii 13 (supra n. 187). Intus: Wir Ulreich (supra n. 181). Sequitur tenor confirmacionis domini Ernesti ducis Austrie: Wir Ernst etc. de 1421 aug. 12 (supra n. 192). Et ego Iohannes Schawr de Weissenburg, clericus coniugatus Eystetensis diocesis, publicus imperiali auctoritate notarius, quia dictorum privilegiorum presentacioni, recepcioni, supplicacioni omnibusque aliis et singulis, dum sicut premittitur agerentur, et coram prelibato reverendissimo in Christo patre et domino, domino patriarcha fierent, una cum venerabilibus viris, magistris Ni- colao Speyser, canonico ecclesie sancti Bartb,olomei Frisaci et Wilhelmo Polcz, plebano Wippaci Salczburgensis et Aquilegiensis diocesium presens interfui ea- que sic fieri vidi et audivi; sed, quia suprascriptis transumptis completis pre- nonimatus dominus patriarcha presens non extiterat et propter huiusmodi sui absenciam et festinum recessum domini Iohannis de Pomersheim

Signum preceptoris balive Austrie ordinis fratrum Theutonicorum prescri- notarii. pta transumpta non poterant sigillari, quare transumpta huius- ~——— modi per me inchoata et per alium fidelem, me aliis certis pre- pedito negociis, conscripta conspexi et cum alio fideli debite collacionavi, nichil inveniens cum originalibus discordare, quod sensum mutaret seu viciaret; ideo de mandato dicti domini Iohannis de Pomersheim me propria manu subscripsi et signo meo solito presentes signavi.rogatus et requisitus in fidem et testi- monium omnium et singulorum premissorum.

VI, 354 — 361 v. In pagina 353 legitur: Die privilegia hy um verschriben vindt man in dem havfs ze Frycsach und zu Laybach. 1. Cum enim B. 2. et alia que B. 3. ex- torquentur B. 4. oblonge in silis sincerLt B.