LXXX.

In nomine sanete et indiuidue trinitatis omnibus fidelibus in perpetuum. Nos Altmanus qualiscunque peccator patauiensis Ecclesie Rector episcopalis eure sollicitudine commoniti, saneti quoque Spiri tus gratia celitus instigati prouidimus ecclesie locum, in quo religiosi Canonici pie et iuste uiuendo diuine contemplationi uacare et pro nobis et nostris confratribus eunetisque fidelibus deo continuis debe- aiiI orationibus supplicare. Adiuuante igitur nobis felicissima impera trice domina Agnete in suburbio Patauiensis Ciuitatis in portu Eni flumiuis fundauimus monasterium pia deuotione et sincera intencione in honore S. Andree aposteli et S. Pantaleonis martiris et precipue sanctissimi confessons et pontificis Nycolai, Cui de nostris dominica- libus paucissima largientes de rebus tantum ipsum dotauimus, quas a personis extraneis et vasallis nostris comparando absoluimus aliorum eciam terre nobilium auxilio fauorabili accedente. Quam utique funda- tionem apostolicorum uirorum domini Alexandri et domini Gregorii paparum nec non domini Heinrici Romanorum regis huius nominis quarti confîrmari magna sollicitudine sigillatis priuilegiis procurantes viris quoque religiosis illuc ex diuersis cenobiis congregatis deuotum deo obsequium ibidem preparauimus atque gratum. Preterea omnia bona, que nos et prenominata Augusta in communem usum fratrum illic deo famulantium pie et sincere donauimus, sigillis et priuilegiis ad perpetuam ualitudinem duximus roborare Ea tamen conditionis lege ut ipsi canonici communem et regularem vitam inibi ducentes de bonis ecclesie datis vel donandis usui proprio niebil uendicent, sed pari uictus et vestitus sustentatione fruentes pro collatis sibi beneficiis semper grates (sic) summo referant largitori. Volentes itaque

un

idem cenobium magno labore nostro ex nouo constructum nullius rectoris extranei preceptis sev ordinationibus subiacere, omne ius parrochiale extra menia sev ualles Ciuitatis nostre Patauie cum sepultura libera et cum capellis forinsecus iam fundatis uel adhuc fundandis eidem donauimus pleno iure ita, ut vnus fratrum de con- uentu ipsi plebi in suburbio residenti per omnium sacramentorum exhibitionem in suo Monasterio, quod eis pro parrochia statuimus, debeat tamquam pastor legittimus prouidere. Ipsam etiam fundationem nostram gaudere uolumus omnibus libertatibus a Sanctis patribus in- stitutis ita, ut libera sit ab omni inuasione laycali et nec rebus nec hominibus infra septa eiusdem constitutis sub pena excommunica- tionis, quam iam in eos ferimus, aliqua uiolentia inferatur. Dedit autem prefata imperatrix in promotionem ipsius fundationis aream, in qua situm est monasterium, cum duabus curiis stabulariis Senftling uide- licet et Neunhouen, ut per eas habere possint facilius pascua peco rina , Item ortos et pomeria ipsi Ecclesie adiacentes, Item nonam partem omnium rerum suarum, quas in Persenpevg et Ybespurch usu proprio possidebat. Ea uero, que nus in usum et prebendam eis- dem fratribus dedimus, omnia per manum domini Reinberti Comitis nostri aduocati ipsis tradimus pro robore perpetue firmitatis. Sunt autem hec, que eidem Monasterio dedimus siue damus Primo, ut in nostro foresto sibi contiguo recipere debeant sine exactione iuris, quod vorstreht dicitur, omnia ligna, que ad edifícandum necessaria habuerint uel cremandum. Item dedimus eis libere possidendum quic- quid iuris est extra valles Ciuitatis culti uel inculti a Danubio usque ad Enum preter duo iugera ultra montem weinchnobel sita, vnacum decimis predictarum Curiarum et aliorum agrorum, quocienscunque de suo domate propriis ara tris coluerint, simulque omnes decimas vineaVum, ortorum, pomeriorum in eisdem terminis positorum. Item dedimus eis portum siue passagium Eni fluminis cum omni sua utili- tate gratis tamen illis omnibus transducendis, qui causa deuotionis sanctorum limina duxerint visitare. Item dedimus eis in Tantobel dimidium mansum, in Holzhaim quatuor hubas, in Hegenbach vnam hubam, in Probstraevt vnam hubam, circa Paevtram dimidiam hubam, in Sovming dimidiam hubam, in Hasenpruel vnam hubam, in Winberch unam hofsacham, in Stainvelde vnam hubam, in Sunnepach vnam hubam, in Pimzheim vnam hofsacham, in Alburch tres curtes stabularias cum aliis prediis empticiis, Item ibidem duas partes

ill

decimarum, im Gehai vnam curtem, in Aufhausen unum Molendinum et vnam decimam et dimidiam hubam, In Euchendorf vnam Cappel- lam cum omni vtilitate et pleno iure, Ibidem vnam curtem stabulariam et dimidiam hubam cum pratis et siluis illuc pertinentibus, in Weiz- richstorf vnam curtem cum omnibus eiusdem appendieiis, in Enzen- weis totam villain cum molendino et Genezeo cum silùis, pratis, pisca- tionibus et omni sua vtilitate, item Bering et Richerstorf, in Raevt septem buhas, in Dornach vnam curtem et vnam bubam cum siluis, pratis, piscationibus, Ibidem vnam decimam, Item in Ahausen iuxta Landawe vnam decimam, Item in Engelmarsperg vnam Curiam cum Molendino et alio predio parvo, In Cholnprunne vnam bubam, in Wachenweis duas curtes stabularias cum aliis hubis, areis, Molen- dinis, pratis, siluis, piscationibus ad eas pertinentibus, in Gerchweis tres hubas, in Althaim vnam curtem cum omnibus eius appendieiis, Item in Aunchirchen capellam cum omni vtilitate et pleno iure, Item ibidem duas partes decimarum et vnam curtem cum omnibus eius appendieiis et quidquid vtilitatis fratres ibidem ordinare sibi poterunt in aquis et siluis, oblationibus et areis in eadem nil la constitutis; Item in Aitenpach vnam Ecclesiam cum omni vtilitate et cum iure parrochiali et vnam decimam in omnibus terminis eiusdem Ecclesie tam eultis quam colendis, in Aha vnam bubam cum silua adiacente, in vilshouen dimidiam hubam, in Cupharn tres hubas, in Perchaim duas hubas, in parrochia Hvtarn vnam decimam cum noualibus. In Parrochia Chelichperch vnam decimam cum noualibus, In Parrochia Irsheim vnam decimam cum noualibus, Item in Ecclesia, que Haiming dicitur, duas partes decimationis cum noualibus, Item duas partes decimationis noualium in silua, que Hónhart dicitur, tam eultorum agrorum quam colendorum in quatuor videlicet illis ecclesiis, quorum (sic) termini in eandem siluam ex inferiori parte poriguntur, Quorum ecelesiarum nomina sunt hec: Eberswanch, Schiltarn, Aspach, Vekehelsdorf. Item parrochiam in Griezehirchen cum omni vtilitate et pleno iure cum vna decima in omnibus terminis ipsius Ecclesie tam eultis quam colendis, Item parrochiam in Alnchoven cum omni vtilitate et pleno iure, Item decimam cum noualibus in omnibus ter minis eiusdem Ecclesie, Item ibidem vnam hofsacham, In Eusten vnam curtem, in Strazz quatuor hubas, in Hard vnam hubam cum silua adiacente, In Winchlarn dimidiam hubam, in Stavdech dimidiam hubam, in Emling dimidiam bubam, Ad Tunhaim dimidiam hubam,

112

in Harthaim vnam Curiam et dimidiam hubam, In Reut vnam hubam, in Posing vnam Curiam et dimidiam hubam cum omnibus illnc perti- nentibus, In Levnting vnam hubam et dimidiam, In Proel dimidiam hubam, In Chaltenpach vnam hubam, In Rueprehteshouen vnam decimam, Item in Austria in Rure circa Rvste et Eytzendorf vnam decimam in omnibus terminis eiusdem ruris tam cultis quam colendis, item in Rure, quod Pevchrich dicitur, duas partes decimationis in quatuor Ecclesiis, videlicet Nevnchirichen, Rórnpach, Moite et Rietenburch simulque omnes decimas noualium in omnibus terminis earundem Ecclesiarum, Item in Ecclesia Stregen duas partes deci- marum cum ipsis noualibus Item in parrochia Hohenwart vnam par tem decimationis in omnibus terminis eiusdem ecclesie tam cultis quam colendis, Item tres sagenas vnam in Sebach, alteram in Matse, terciam in Patauia, que protenditur a pede montis, in quo sita est Ciuitas, usque Walkerstegen. Addidimus etiara, quidquid ipsi fratres vtilitatis sibi in. eodem litore potuerint ordinare, Item in Sebach tres vineas, in Aschach duas vineas, in Bachouia quatuor viheas, In Hvntshaim quatuor vineas, Item in Mavtorn vnam curiam cum duà- bus vineis, In Halle vnam sartaginem cum iure suo, In Sebach vnam decimam, In Linthaim vnam Curiam. Item dedimus ad luminaria Ecclesie Cappellam sanete Marie in loco Lauriacensi cum omni vtili- tate et iure, que ex ipsa cappella tam ex oblationibus quam censualibus vel ex areis infra cimiterium sitis aut eciam ex quibusdam ortis ibi dem potuerit prouenire. Pro vestitu vero fratrum ordinauimus viginti quatuor libras taliter exhibendas : De nauibus Patauie decem libras, de Golderwert sex libras, de Euerding quatuor libras, de censu Matse tres libras, DeAufhausen vnam libram. Preterea concessimus eisdem fratribus pro iure perpetuo, vt de nauibus victualia eorum ducentibus supra vel infra, siue sit annona siue vinum vel sal, quod eis pro domo dedimus uel quidquid alii pro domo necessarium habue- rint, in millo loco ad nos spectante theloneum aliquod dare debe- ant vel uectigal, immo gaudere debent omni iure, quod ciuibus com- petit Ciuitatis. Ad hec omnes Ecclesias et omnes decimas prescriptas, quas eidem monasterio tradidimus, tam libere dedimus, ut cum iure patronatus etiam inuestituram spiritalium habeant omniumque noua lium decimas pereipere debeant indiuise. Concedimus eciam ipsi preposito, ut omnes causas vel questiones circa homines suos extra Ciuitatem emergentes ipse uel sui officiates per iudicium debeant

113

terminare Exceptis hiis tantum, que mortem hominis exigunt: in illis Judex noster quantum ad corpus potestatem iudicandi habebit ita, vt bona persone nocentis Ecclesie debeant integraliter remunere. Indul- gemus eciam eisdem fratribus liberam habere electionem ita, vt mor- tuo vno preposito plenam auctoritatem habeant alterum sibi secundum suam conscienciam eligendi. Verum cum predia eiusdem fundationis nostre tam per felicem Augustam Agnetem quam eciam per nos et alios multos nobiles sibi collata in diuersis terrarum posita sint distri- ctibus, ut eadem ab aliorum aduocatorum seruicio libera omnimodis existant, domnum Hainricum de Vornbach Comitem prouincialem ex vtraque parte Eni fluminis super omnia predia dicti Monasterii, quocunque loco in Wabaria sunt posita, aduocatum perpetuum duxi- mus ordinandum. Cui duodecim vineas in Raevtarn castro suo Gricz- pach adiacentes cum alus prediis et agris ad culturam earum perti- nentibus pro eo in feodum contulimus, ut ipse eadem predia sine omni uexatione iuris aduocacie defensare debeat fideliter et tueri. Idem autem nobilis Comes pro exhibito sibi aduocacie honore donauit, eisdem fratribus pro iure perpetuo, vt in suo foresto castro suo Nevnburgensi contiguo recipere omni tempore debeant omnia ligna ad edificandum vel cremandum necessaria nulla ab eis utilitate forestica requisita. Domnum vero Levpoldum piissimum Marchionem terre Australis super Curiam in Mavtorn et super omnia predia et decimas eorum videlicet in Ruste, in Eyzendorf, in Bachouia, in Vreindorf, in Blat, in Pevchrich, super tres Curias videlicet Purchwisen, Stregen, Nevpauch et decimas ad eas pertinentes, super Ecclesiam et uillam in Mvnichrevt, item super predia circa Ybsam et mMachlant sita et super curiam in Linthaim et generaliter super omnia predia eorum quocunque loco superius vel inferius in sui Marchionatus ili- strictu posita de bono et maturo consilio perpetuum statuimus aduo catum, Nisi forte quispiam successu temporis pro remedio anime sue et pro reverentia sanctissimi Nycolai pontificis eidem Cenobio aliquas possessiones tradiderit et ius aduocacie cum priuilegio a Monasterio recepto in eisdem sibi reseruauerit, illum cum debita discretione frui volumus suo iure. Qui vero testimonium talis priuilegii non ostenderit, nullum ius aduocatie sibi debet vel poterit vendicare. Pro seruicio tamen, quod occasione aduocatie ab ecclesiasticis personis requiri solet, prefato Marchioni in Mvkkerawe et circa locum eundem viginti quatuor hubas et septuaginta honesta mancipia titulo contulimus

Urkundenbuch des Landes ob d. Кипа. 8

114

feodali pro eo, vt nullum aliud cmolumentum deinceps nomine aduo- cati recipere de eorum possessionibus teneatur. Ipse vero illustrissi- mus Murchio tanquam pius et deuotus oblatam sibi aduocatiam oculo gratuito in sue potestatis dominium suscipiens ad incrementum nostre nove plantationis ita, ut dici possit et etiam esset nosterconplantator, absoluit et exemit de maturo consilio suorum nobilium Baronum ean- dem Ecclesiam per omnem districtum sui Marcbionatus in terris et in aquis, in foris et ciuitatibus ab omni iure thelonei siue mvte i ta, ut quolibet tempore anni vinum, annonam, pisces et alia queque pro domo necessaria in terris et in aquis libere transducere debeant vel si necesse fuerit, in Sin in et in Horn, vbi granum eorum tractari solet, nec non in aliis Ciuitatibus avt foris vendere vel locare sine omnibus exaetionibus antescriptis. Concessit etiam eidem Monasterio, ut per nullum iudicem occasione alieuius querimonie victualia eorum in terris uel in aquis detineri debeant, nisi prius ab eo tamquam a vero aduocato uel ab ipso, quem ad hoc specialiter statuerit, iusticia fuerit requisita. Quas vtique gracias ideo presenti priuilegio annotare curavimus, vt, si forte aliquis suorum successorum, quod deus auertat, easdem scire nollet, per hoc scriptum predecessoris sui beneuolam munificenciam recognoscat. Aduocatis igitur premissis auetoritate omnipotentis dei et sub pena eterne dampnationis prohibemus, vt nec ipsi nec sui heredes sed nec alter quisquam aduocatorum quocunque casu succedentium aliquem de eadem aduocatia infeo- dare vel substituere deheat vel presumat. Si autem aliquis nolente domino in contrarium fecerit, hic anathematis vinculis ex tune se nouerit innodatum ac eterne dampnationis vindicta, nisi reuocauerit, puniendum. Et si aliquis prepositus necessitate quacunque coactus subaduocatum sibi dari aliquando petierit, huius substitutionem ad vnum tantum vel saltem ad duos annos volumus perdurare. Quod si aliquis diutius pro viceaduocato postulatus tamen perposito pla- cuerit, ne talis ex diutina conmissione aduocationem hereditariam sibi possit ascribere, volumus, ut prelato cedente vel decedente auctoritas huiusmodi subaduocati omnimodis finiatur. Ipsi etiam prescripti aduocati, in quorum iudiciorum terminis pene omnia pre- dia ecclesie iacere videntur, hanc gratiam ipsi monasterio conces- serunt, ut prelati eiusdem omnes causas siue questiones in hominibus eorum exortas per se uel per suos officiales debeant iudicare. Si autem culpa alieuius hominis penam mortis exigit, iudex in persona

HS

rei indicium exercere tenetur, bona vero ipsius Ecclesie remanebunt. Predia autem, que in Griezehirchen et in Alnckoven cenobio dedimus memorato, nobismetipsis et nostris successoribus sine omni vtilitate iuris aduocatie reseruauimus defendenda sic tamen, vt prepositus omnes causas in eis emersas debeat iudicare nullusque successorum nostrorum super ea aliquem subaduocatum sibi presumat substituere, sed per se pie et fideliter pro honoris sui decencia tueatur. Si autem aliquis Episcoporum honorem proprium paruipendens eandem aduo- catiam ad alias personas quocunque modo transtulerit vel ex impo tencia aut desidia ipsos tueri neglexerit. licitum erit fratribus hoc vsi priuilegio a principe terre protections auxilium inuocare. Item quia predia, quibus idem monasterium dotauimus, tam libere sibi dedimus, quod nulli hominum aliquod ius hereditarium competit in eisdcm, predicti aduocati, quorum interest de ipsis iudicare prcdiis, statue- runt, ut nullus hominum contra eadem predia alio testimonio agere debeat, nisi per sola priuilegia, que super iuribus specialibus a mona sterio dari solent. Et quia idem cenobium in latere nostre kathedralis Ecclesie ideo fundauimus, vt prelati eiusdem tamquam intimi secre tari i et cappellani successores nostros in suis debeant oneribus sup- portare, congruum valde est, vt et ipsi successores nostri eandem Ecclesiam specialibus honoribus, promotionibus, fauoribus et graciis prosequi teneantur. Cum igitur omnia facta pie et iuste inchoata a malignis hominibus suggestione diabolica inpugnari, immo frequen ces soleant impediri, nec hoc opus nostrum religiosum ad honorem huius Patauiensis kathedre factum et feliciter consummatum iniquo- rum calumpniatorum malicia successu temporis audeat vel valeat in festare, pro originali nostre fundationis instrumento premissa omnia presenti pagina nostro sigillo autentico roborata simulque cum testi monio venerabilium personarum canonicorum nostrorum videlicet et ministerialium duximus confirmare. Testes de Canonicis Willipoldus Tvmprepositus, Erkhengerus decanus, Isenbertus Cantor, Pald- winus Scholasticus, Aigelbertus archipresbiter, Egeuo et Otakhrus Capellani. Ministeriales vero Reinherus de Rotawe, Gozwertus de Wesen, Raffbldus de Morspach, Porno de Holzhansen, Rudigerus de Ridelberg, Ekkolfus de Wolnpach, Chaetzlinus de Schaltarn et frater eins Otakhrus, Hertwicus de Chrentzing et Rudbertiis frater eins, Otakhrus de Weidaech, Imzo de Stegbach, Livtgoz de Tag-- brehteshusen et plures alii ex nostris fidelibus. Vt autem hec omnia

116

firma et illibata permaneant, indicio dei patris et filii et spiritus sanct i et auctoritate beati Petri apostoli eiusque vicariorum Alexandri et Gregorii paparum et fiducia sanctorum patronorum Andree apostoli, Pantbaleonis martiris, Nycolai pontificis districte interdicimus, vt nullus successorum nostrorum seu aliqua secularis uel ecclesiastica persona de prediis Ecclesie iam datis vcl postmodum donandis inuadere vel diminuere vel vsui fratrum aliquid presumat subtrabere ullo modo. Si quis autem, quod deus auertat, ausu nefario id ipsum transgressus fuerit, si tercio commonitus debita satisfactione non emendauerit, anathematis laqueo se nouerit irretitum et partem cum Juda pessimo habiturum. Conseruantibus autem pax et misericordia hic et in futuro seculo perseueret. Amen. Acta sunt hec in kathedrali nostra Ecclesia aput Patauiam Anno domini Millesime Septuagesimo quarto Indi ciums Nona duodecima Kalendas Junii.

Hund, II. 830. (edit. Monac.) — Hansiz, Germ. sacr. I. 259 (theilweise). — Mon. boie. IV. 293. ex apographo, sec. XV. — (Einer aufmerksamen Verglci- chnng dieser Urkunde mit der unmittelbar vorhergehenden wird die wesentliche Verschiedenheit des Inhaltes derselben an beiden Orten nicht entgehen. — Jedenfalls scheint die Aufschreibung im Lonsdorfer Codex (verfasst zwischen 1234—1265) den Vorzug zu verdienen.)