No. 120. 1240. 11. Apr.

Gregorius episcopus etc. Venerabili fratri . . episcopo, et (lilectis filiis . . raaioris eeclesiae et . . sanetae Affrae praeposiris Misnensibus, salutem etc. Venerabili fratre nostro . . episcopo Pruseiae aeeepimus conquer en te, quod fratres hospitalis sanctae Mariae Teutonicorura Ierosolimitani in Pruscia morantes, Prutenos catliecurainos, qui ad gratiain baptismi pervenire cupiunt, insigniri christiani caractère nominis non per- mittunt, illud in suae temeritatis subsidiura allegantes, quod fortius quam deo creden- tiura esse possunt domini paganorum. Baptizatos vero neophytos et eidem episcopo iuramento fidelitatis astrictos, qui servare illud cupiunt, nisi eis obediant, diversis cru- ciatibus affiigere non verentur, propter quod quainplures alii horum timoré cruciatuum ad iníidelitatis errores sunt redire compulsi. Peregrinos, quominus ecclesias construere possint, impediunt et iam constructas per eos occupationi paganorum relinqui temeré procurarunt. Ceterum cum terrain Culmensem, quam idem partim elemosinis principum catholicorum ac aliorum tídelium pretio compara vit, partim ex donatione nobilis viri ducis Conradi et venerabilis fratris nostri . . episcopi et dilectorum tiliornm capituli Plo- censis ad opus episcopatus sui obtinuit, iuribus episcopalibus, proventibus, servitiis et prae- diis quibusdam sibi retentis, certis pactionibus dictis fratribus ad ampliandum episcopatum Pruseiae, paganismum impugnandum, defensandam praedicationem evangelii pacis ac defensionem fidei catholicae concessisset, praedicti fratres nec eum defenderé, quem Pru- teni ceperant, nec etiam quamquam super redemptione sua mandatum apostolicum rece- pissent, redimere procurarunt. Quosdam Prutenos nobiles, quos tenueraut in vinculis peregrinorum captos auxilio, quibus eumdem episcopum redimere poterant, abire pro pecunia liberos dimitientes, et quendain neophytum nobilem, qui dicto episcopo super observanda fide catholica filium suum dederat obsidem, quia pecuniam ab ipso iuxta votum extorquere non poterant, peremerunt. Insuper in dicta captivitate codem episcopo existente, ecclesiam episcopalem ac totam terram episcopatus, civitatem et castrum Sanctir iidem fratres cuín neophytis bostiliter invadentes, ipsos, omnibus mobilibus ibidem inventis, nequiter spoliarunt, iura episcopalia, décimas ac proventus alios ad mensam episcopi pertinentes per violentiam detinent occupata, in ecclesiis parroebialibus et capellis ipsarum dicti episcopatus, in institutionibus sacerdotum et clericorum ac desti- tutionibus eorumdem episcopali officio, quod sibi contra fas usurpant, illicitum abutentes. Praefatam vero terrain Culmensem contra praedictas pactiones iuramento firmatas deti nent totaliter oecupatam, iura episcopalia usurpantes in praeiudicium ecclcsiae Pruseiae et ipsius non modicam laesionem. Et licet iidem fratres beneficia plurima in terra Cul- mensi ad hoc, ut honorem et iura dicti episcopatus Pruseiae modis quibus possent defen- derent, ab eodem episcopo recepissent, tarnen ad tantae ingratitudinis vitium devenerunt, quod non solum ipsi debitum servitium iuramento firmatum, verum etiam ut ad eundem episcopum peregrini, quorum ipse auxiliator extiterat, solitum recursum non habeant,

109

impediré praesumunt. Quare dictas episcopus nobis humiliter supplicavit, ut super hoc eius com patientes angustiis et suae desolationem ecclesiae attendentes, quae dicto- rum fratrum attolli subsidiis et foveri deberet, beneficiis oportunis providere de circum- spectione sólita curaremus. Quocirca mandamus, quatinus fratres eosdem, ut ab ipsius

Г episcopi et ecclesiae suae omnímoda molestatione désistant, а? eidein satisfaciant de irrogatis dampnis et iniuriis, efficaciter moneatis, praesertim cum apud deum et homines se de multa reddant indevotione notabiles, quod dictum episcopum, qui se manente pau- pere ipsos in bonis pluribus ampliasse dicitur, dampnabiliter persequuntur; et nihi- lominus ne ipsius iustitia prorogetur, per consuetam auctoritatem causam, et si de ipso-

lo rum volúntate processerit, fine debito terminan facientes etc. Alioquin ipsam ad nos remittatis sufficienter instructara, praefigentes eisdein terminum peremptorium compe- tentem, quo per procurato res idóneos nostro se conspectui repraesentent, iustam dante domino sententiam recepturi. Non obstante constitutione de duabus diaetis edita in con cilio generali, ita quod ultra sextam vel septimam pars altera extra suam diocesim

/f auctoritate praesentium ad iudicium non trahatur. Testes etc. Quod si non omnes, tu frater episcope etc. Datum Laterani III. Idus Aprilis pontificatus nostri anno XIIII.

Aus dem Lib. regestor. an. XIV. ep. 17. T. VII. fol. 3. im Vatican. Archiv. Theiner vett. monum. Poloniae et Lithuan. hist. Uluatr. I. p. 34.