CI.

Anno 1297.

Mancgoldus episcopus capellam Truteskirchen ab ecclesia matrice

Êrlbach separat.

Mancgoldus dei gracia episcopus herbipolensis harum serie litterarum recognoscimus publice vniuersis, quod ex parte religiosorum virorum He inri ci abbatis et conuentus monasterii in Haylsbrune ordinis cysterciensis eystetensis dyocesis nobis fuit hum ¡liier supplicatum, quod — cum parrochia in Er lb ach nostre dyocesis, spectans in suarum subsidium prebendarum, adeo sit ampla et diffusa, ac in illa populus nichilominus intantum excreuerit quod solus rector sev perpetuus vicarius ibidem cum sociorum eciam suffragio minime ad baptizandum ac ad alia sacramenta ecclesiastica et salutis pabula ministrandum sufficere dinoscatur — per diuisionem

Bon. Bote та). XXXVUI. noт. cott. XI. 23

178 Monumenta

ipsius patroclne. videlicet filialis cappelle in Truteskirchen, dicte matrici ecclesie Erlbach annexe, ab ipsa ecclesia Erlbach faciendam populo ipsius parrochie vt dictum est non modicum auc- mentato prouidere de paterne sollicitudinis diligencia dignaremur.

Nos ¡taque ad ampliandum cultum diuini numinis, et ne cure ani maríun negligencia dicte parrochie de manu nostra in die iudicij requiratur, prefatam cappella m Truteskirchen a dicta matrice ecclesia Erlbach de consensu et consilio honorabilis viri Andree de Gundeluingen loci archidiaconi diuidimus eximimus et pre- sentibus separamus, volentes et statuentes vt ad eandem cappellam Truteskirchen a supradictis . . abbate et conuentu specialis et ydoneus vicarius, cui conpetens assignetur prebenda, nunc et in posterum quocienscumque opus fuerit presentetur, qui canonice in stitutos de tercia parte iurium papalium legatorum episcopalium et archidiaconalium rectorem prefate matricis ecclesie quocienscumque et quantumcumque contingencium debeat respondere, quodque pre- nominati . . abbas et conuentus rectori dicte matricis ecclesie in reconpensam obuencionum siue prouentuum villarum — videlicet Obernueltgebrech , Nydernueltgebrech , Stockech, Eynaharsdorf, Ascrefte, Tauersbach, Tachenbach, Steinsberge, Fresendorf, Buche, Nuwendorf elin, Rûtere, Merzebach. Hoh enrode, Vockenrode, Ecke- hartsberge — quatuor sumerina siliginis norenbergensis men sure annis singulis assignare et soluere teneantur. Ipsasque villas iamdictas, quarum homines ab antiquo dinoscuntur habuisse apud dictam cappellam Truteskirchen ecclesiasticam sepulturam, ipsi eidem cappelle cum omnibus suis iuribus et fructibus annectimus sicut ad dictam matricem ecclesiam actenus pertinebant.

Ne tamen ipsi matrici ecclesie subiectio dicte cappelle totaliter auferatur, volumus et ordinamus vi cappellanus dicte cappelle cum populo sibi subiecto annis singulis tribus vicibus in quolibet anno — videlicet in die patroni dicte matricis ecclesie, in die dedicacio- nis eiusdem, et in vigilia ascensionis domini — cum sanctorum reliquiis vt fieri consweuit accedere ipsam matricem ecclesiam pro

episcopatus wirziburgensis. 179

indicio subiectionis debeant cum reuerencia debita, ¡bique tamdiu manere donec officium misse sollempniter peragatur.

Et quia que in partes diuiduntur facilius supportantur, volumus vt de illis tribus synodalibus sedibus archidiaconalibus, quas rector sepedicte matricis ecclesie habebat actenus, cappellanus dicte cappelle pro tempore existens exnunc inantea terciam sev vltimam habeat suis laboribus et expensis.

Jn quorum omnium et singulorum testimonium hoc scriptum nostro et prefatorum . . abbatis et conuentus necnon predicti archi- diaconi sigillis est diligencius conmunitum.

Nos quoque . . abbas et conuentus, et An(dreas)deGun- deluingen archidiaconus, predicti premissa omnia de nostro con sensu et voluntate expressa recognoscimus esse facta, sigilla nostra in eorumdem euidenciam presentibus appendentes.

Datum Herbipoli, anno domini M° CO nonagesimo VII.

Sigillorum trium quondam fasriis membranaceis suspensorum nonnisi atiud Manegoldi episcopi superest.

CIL

1298, die 7. januarii.

Manegoldus episcopus in capella tam s. Brictii quam s. Mariae et beati Johannis evangelistae palatii episcopalis ob animae suae re- medium vicariam perpetuam instituit.

Manegoldus dei gracia

episcopus herbipolensis jn-

Manegoldus dei gratia spectoribus presencium recog-

episcopus herbipolensis jn- noscimus publice vniuersis, quod

spectoribus presentium recog- — nos in consideracionis nostre

23*

180 Monumenta

noscimus publice vniuersis, quod trutina non improuide ponde- — nos in consideration^ nosttre rantes quod ilia sollempnis ca- trutina non inprouide ponde- pella gloriosissime virginis rantes quod ilia sollempnis ca- Marie et beati Johan- . pella sanctiBrictii palacii no- nis ewangeliste pallacij no- stri herbipolensis tamquam locus profanus et execratus pro pter predecessorum nostrorum et nosttram residentiam in ipso pa lacio nostro non factam caruit hactenus officiis diuinorum — nos, qui cultum diuini nominis ibidem feruenti desiderio cupimus aucmentari, ob anime nostre perpetuum remedium de consensu nostri capituli ordinamus et constituimus inibi perpetuam vicariam.

Et ut ipsius capelle vicarius conuenientem sustenttationem tam in victt u habere valeat quam vestitu, parrochialem ecclesiam in Gruzzen1), cuius juspatronatus ad nos intuitu ecclesie nostre specttare dinoscitur ab antiquo, cum suis pertinentiis — ita quod tantum de fructibus ipsi ecclesie ielmquatur quod sacerdos sev perpetuus vicarius ibidem congruam possit susttentationem habere, et de juri- bus episeopalibus et archydiaconalibus respondere — de predicti capi tuli consensu post decessum sev cessionem illius personc que iam eandem tenet ecclesiam libera donatione proprietatis tytulo tradimus presentibus et donamus. Jtem quedam bona in G au wen h e i ni sita, videlicet nouem jugera vinearum que pro tercia parte colun- tur, et quosdam agros campestres ibidem, soluentes annuatim quin que maldra siliginis, vnum sumerinum pise, vnam libram denariorum, et duodecim pullos in festo beati Martini, eidem capelle tradimus et donamus; jtem in villa Opherbein2) quosdam agros campestres per nos cum predictis bonis emptos , soluentes quinque maldra si liginis annuatim; jtem in villa Gauwenheim quedam bona simi liter a nobis conparata, videlicet quosdam agros campestres, et nouem jugera pratorum, nouem maldra siliginis annis singulis sol- uenttia, que possidet quedam vidua dicta H re min 3); jtem redditus decem maldrorum siliginis de quibusdam bonis in Garnstat per

') In documento pro capella s. Mariae et beati Johannis evangelistae dato legimus: Gruten. 2) B: Oppherbein. 3) B: Hetzebremin.

episcopattus wirziburgensis. 181

nos eciam conparatis, que possident viri religiosi . . prepositus et conuentus canonicorum regularium in Heidenuelt. Que imquam bona omnia vna cum predicta ecclesia ad predictam capellam de prefati capituli nostri consensu donatione pura inter viuos iure pro- prietatis donamus et tradimus per presentes.

Et vt dicte capelle vicario conmodosior vicinior frequencior et facilior ad ipsam accessus pateat, sibi pro mansione came- ram illam magnam palacij nostri predicti ecclesie noui monasterii contiguam cum attinenciis suis concedimus et presentibus depu- tamus , sic quod quandocumque episcopus pro tempore illam ad vsus suos habere voluerit ipsi capellano de alia habitacione seu conmodo teneatur eque ydoneo prouidere, et expensas si quas dicte camere et attinenciis suis impendent ante omnia integrali- ter resarcire. Dictam autem vicariam quandocunque vacauerit episcopus her- bi pol ens is pro tempore existens conferet non alii nisi ydoneo sacerdoti.

Ipse eciam vicarius ad frequentationem chori sancti Kyi i an i ecclesie nostre sicut ceteri vicarii tenebitur incessanter. Sed ut eo melius et comodius dictam possit officiare capellam, ad frequenta tionem chori quo ad summam missam et quo ad ebdomodale ser- uicium in choro faciendum liber erit penitus et exemptus.

Jn quorum omnium premissorum testimonium hoc scriptum nostro et predicti capituli sigillis est diligentius roboratum.

Nos quoque II e i n r i c u s pre positus, Arno!dus decanus, et

182 Monumenta

capitulum predicte ecclesie pre miosa omnia de nostro scitu et consensu expresso recognoscimus esse facta, sigillum nostrum in eorundem euidenciam hiis litteris appendentes.

Datum anno domini M° CO nonagesimo VIIIo., jn crastino epi- phanie eiusdem, pontificatus nostri anno Xo.

E priore documento sigitla tam Manegoldi episcopi quam capituli eccle- siue majoris filis lintcis rubri et viridis colorum suspensa sunt. Ex at tero solummodu illud Manegoldi episcopi fascia membranacea suspen- miiu restat.

Litteras hue spectantes, die 1 mensis augusti anni 1300 datas, infra sub num. CXXXIX edemus.

СШ.

1298, die 25. januarii.

Ecclesia wirziburgensis, in centum marcis argenti Ulrico de Hanauwe

pro redemtione reddituum in oppido Karlstat obligata, decimas in

villa Willebrehteshusen et in Wolftal capitulo suo vendit.

In nomine domini amen.

Nos Manegoldus dei gracia episcopus herbipolen s i s inspectoribus presencium recognoscimus publice vniuersis presenti- bus et futuris, quod — cum nobili viro Vírico de Hanauwe de solucione trecentarum marcarum, in quibus eidem nomine filio- rum sororis sue comitum deWilnauwe pro redempcione quorundam reddituum in opido nostro Karlstat, in quibus sibi ex donacione felicis recordacionis reuerendi patris et domini quondam Wern- heri archiepiscopi moguntini, cui vuiuersi redditus in Karl

episcopatus wirziburgensis. 183

s tat a domino quondam Jringo herbipolensi episcopo, pre- decessore nostro, pro sexcentis marcis fuerant obligati, ius con- petere dicebant, adhuc in centum marcis argenti essemus obligati. et termino solucionis dudum elapso fideiussores ipsi nobili per nos dati, monicione legitima eis facta, se in obstagio in opido nostro Kar Is tat in dampnum nostrum et ecclesie nostre receperint. expen sas aliquanto tempore non modicas faciendo — connocatis prelatis et ministerialibus ecclesie nostre super tam inminencium dampnorum formidine consilium petebamus.

Quibus super eodem negocio tractantibus et deliberuntibus, post varios et diuersos tractatus prouida deliberacione conmuni consensu firmarunt, quod — cum ex rebus ecclesie nostre mobilibus aut se mo- uentibus tanta debita persolui non pussent — vtile et necessarium videretur, vt decime in villa Willebrehteshusen et in Wolf tal et ius earundem cum pertinentiis suis nobis ex morte nobilis matrone . . de Sterenberg vacantes venderentur, pensantes ven- dicionem earundem nobis minus fore dampnosam immo magis vtilem et necessariam quam alicuius alterius rei vel possessionis nostre.

Propter que attendentes necessitatem eris alieni ac debitum vr- gens, inspecta eciam euidenti vtilitate nostra, easdem decimas cum vniuersis iuribus et pertinenciis suis quesitis et non quesitis, sicut pre dict;! matrona easdem tenebat, honorabilibus viris .. preposito . . de cano et capitulo ecclesie nostre pro precio ducentarum librarum hallen- sium et decem librarum hallensium vendidimus et in hiis scriptis vendi- mus et iusto vendicionis titulo damns iure mere proprietatis possidendas seu quasi eciam possidendas, quod quidem precium contitemur nos habuisse recepisse et in predictorum debitorum solucionem integra- liter conuertisse, renunciantes excepcioni non numerate non solute non habite pecunie, excepcioni doli mali et in factum, restitucionis in integrum, decepcionis vltra dimidiam iusti precii, et omni iuris auxilio canonici et ciuilis per quod dicta posset vendido impediri. Ac predictos prepositum decanum et capitulum in possessionem di- ctarum decimarum seu quasi possessionem iuris ipsarum et omnium et singularum pertinenciarum earundem inducimus corporalem, et eos easdem decimas cum iuribus et pertinenciis suis plene et inte

184 Monumenta

gre proprietatis et possessionis iure constituimus possidere, abdi cantes a nobis et successoribus nostris omne ius quod in ipsis habuimus, et in predictos preposittum decanum et capitulum cum pleno rerum dominio transferen tes.

Jn premissorum quoque testimonium ac certitudinem euidenttem memoratis . . preposito . . decano et capitulo damus has liiteras, sigilli nosttri patrocinio roboratas.

Datum et actum anno domini M° CO nonagesimo VIIIo., in die conuersionis beati Pauli apostoli, pontiiicattus nostri anno XIo., presentibus testibus infrascriptis: Eckehardo dapifero, Gotfrido dicto Betelman. Andrea dicto Zobel, Cunrado de Zulichsheim , et quam- pluribus aliis fidedignis.

Manegoldi episcopi sigilium filis linteis flavi et rubri colorum suspen- sum est.