Ludovic! pii Impcratoris Mundiburdium conccssum Monasterio Bergen ia pago Tunahgowe, postea ad veterem Capellam spectanti.

In nomine domini Dei et Salvatoris nostri Jesu Christi, Hludo- Muicus divina ordinante providentia Imperator Augustus. Si Sacerdo tum ac Servorum Dei petitionee, quas nobis pro necessitatibus suis innotuerunt, ad eifectum perducimus, non solum consuetudinem im perialem exercemus, verum etiam ad beatitudinem aeternae rétribu tions talia nobis facta profutura confidimus. Idcirco notum sit om nibus fidelibus nostris tarn praesentibus, quam et futuris, seu etiam Successoribus nostris fidelibus sanctae dei ecclesiae, quia Sigihardus vir venerabilis abba ex monasterio, quod est situm in loco nuncupante Berg constructum in honore domini et salvatoris nostri Jesu Christi in pago Donahgouue obtulit obtutibus nóstris Inmunitatem domini et genitoris nostri Karoli bonae memoriae praestantissimi imperatoris, in qua continebatur insertum, qualiter antecessor ejus nomine Uuolca- nardus quondam abba, eoquod monasterium in suo construxisset pro prio et rebus propriis ditasset, et postmodum ipsum monasterium cum

ömni íntegrítafe eídem áomño et genítori nostro per striímenta car2 tarum tradidisset et idem domnus imperatör ipsum monasterium ropter divinum arnorem et reverentiam divini cultus sub plenissima efensione et inmunitatis tuitione consistere fecisset, ob firmitatem tarnen rei postulayit nobis praedictüs Sigihardus, ut paternum morem sequentes hujuscemodi nostrae inmunitatis praeceptum ob reverentiam ipsius sancti loci et acternae retributionis fructum circa ipsum mona sterium fieri censeremus: cujus petitioni libenter adquievimus et ita, in omnibus cpncessimus, atque per hoc praeceptum nostrum confirma«- vimus. Qua propter praecipientes jubemus, ut nullus quislibet ex ju- diciaria potestate in Ecclesias aut loca vel agros seu reliquas possessio ns memorati monasterii, quas moderno tempore juste et rationabiliter infra diciones imperii nostri possidet, vel quae deinceps in iure ipsius sancti loci voluerit divina pietas augeri ad causas audiendas vel freda exigenda aut mansiones vel paratas í'aciendas aut fideiussores tollendos aut homines eiusdem monasterii tarn ingenuos, quam servos super terram ipsius conmanentes iniuste distringendos, aut ullas redhibido- nes aut inlicitas occasiones requirendas nostris et futurb temporibuà ingredi audeat, vel ea, quae supra memorata sunt, paenitus exigere praesumat, sed liccat memorato abbati suisque Successoribus, res praedicti monasterii sub inmunitatis nostrae defensione quieto ordine possidere, et quicquid exinde fiscus sperare poterit, totum nos pro äeterrla remuneratione praefato monasterio concedimus, ut in alímo- nïa pauperum et stipendia servorum ibidem deo famulantium per petuo proficiat in augmenlis, quatenus servos dei, qui ibidem deo famulantur, pro nobis, coniuge, proleque nostra, a^tque siabilitate totius imperii nostri a deo nobis concessi atque conservandi iugiter domnum exorare delectet. Et ut haec auctorifas firmior habeatur et per futura témpora melius conservetur, manu nostra subter firmavi- mus, et anuli nostri inpressione signari iussimus.

Signum Hludowici Serenissimi ImperaCoris. (Monogramma.)

Durandus diaconus ad vicem Helisachar recognovi et ff.

Data III. Nonas Decembris anno Christo propitio secundo imperii domni Hludouuici piissimi augusti, Indictione nona. Actum Aquis- grani palatio regio in dei nomine féliciter amen.

Sigitlum ¡nterius impressum magna ex parte est avulsum.

'Num. XX! 8Tg. 14. DecembnV.

Btluricu» Epus Suae Ecclesiae vindicat Marcam ad Champa, a D'uce Tamlone

restitutam.

. Ex Anamoii Tradit. Libro Z Cap. III. Pez l. �?. ЛЫ.

Anno dominicae incarnationis 819. et sexto Imperii Hludouuici Augusti, ac tertio Epi В a tu ri ci, venit Baturicus Epus ad Chamber ubi Celia (Monasterium parvum) ipsa constructa est super flumen, quod Regan dicitur, inter duas aquas, id est inter Geuuinaha et Mar- claha, et habebat secum Rodoldum venatorem, пе�? non et Pettonem vicarium scilicet et missum Hattonis Comitis nomine Hiltirochum, quern ipse Hatto miserat ad eundem Chambe locum, ut audiret, qua- lem ipse Epus cum illis vicinis haberet rationem, qui commarcam san- cti Petri apostoli et beati Emmerami martyris iniuste sibimet usurpa- verunt. Venerunt etiam et illi, qui iniuste eandem commarqam ultra, quod debuerant, extirpaverunt contra legem, hi sunt Ratpreht, Scurz, Engilmunt, Tago, Rihhart, Liupger, Meco. Et-coepit Epus Batu ricus inquirere ipsam commarcam totam per omnia, quemadmodum earn Tessilo dux (Bajoariae) renovans anterioris (patris sui -Odilonis) traditionem beato restituit Emmeramo . (i. e. Sedi Epli) pro sua suorumque anima parentum. Et cum hinc et inde plura lo- querentur tarn qui iniuste possessam et tanquam praeceptam eandem habuerunt, quam hi, qui iterum beato Petro et sancto Emmeramo iustitiam suam cupierunt juxta legem Baioariorum, surrexit Baturicus JEpus, et Rodolt cum Pettone et Hiltiroho, et venerunt primitus contra Occidentemad illam stirpem, quam Geuuinahare iniuste usurpatam ha- bebat, usque ad ipsum rivum Geuuinaha, et ib'i dixit Rodolt et Petto, quod commarca Baturici Epi debuisset esse ad illam domum dei, con tra meridiem sursum juxta rivum usque ad ilium locum, ubi ipse xivus exoritur, et inde Rodolt et Petto duxerunt Baturicum Epum contra orientem usque ad Marclaha, et dixerunt, quod commarca ipsius Epi Baturici deberet venire in medium rivum, hoc est in -Marclaha; et inde duxerunt eundem Epum, ubi ipse rivus in eodem monte oritur, et dixerunt Rodolt et Petto: Jsta conunarca debet esse per istum medium montem Pos un, id est de eo loco, ubi Marclaha m Regan fluvium cadit, usque ad jam dictum locum contra meridiem, et-deinde per medium montem in orientem usque ad eum locum, ubi ipsa Geuuinaha exoritur; et inde in orientali parte ipsius aquae us que ad Humea Regan, ubi ipsa Geuuinaha introit in Regan. Tunc dixit

Bodoït et Petto: Nos audemus hoc dicere et confirmare, etsiamsi fuerit coram domino Imperatore, quod ista omnis commarca, sicut hune eundem Epum Baturicum circumducentes consignavimus, debet consistere cum omni justitia ad sanctum Petrum et sanctum Emme- ramum in traditione ducum, qui istam patriam possederunt.

Haec sunt nomina eorum, qui audierunt rationem istam, et ca- vallicaverunt (circum equitaverunt ) illam commarcam et fuerunt in ista pireisa—itinere— die Mercurii 19 Kal. Jan. Baturicus Epus, Uuelo presbyter et Monachus, David presbyter et Monachus, Folrat presbyter, Cooperht presbyter et Monachus, Hunrih Monachus, item Rodolt, Petto, Hiltiroh, Immo, Paldram, Pilinc, Meiol, Frida- perht, Welagrim, Cotaperht, Avo, item Cotaperht, Amalperht, Rad- holfr Irminolf, Paldrich, Irminperht, Mauri, Waltrih, Unlaz, С unzo, Folchuni, Ogast filius Pettonis, Uuillibato, et caeteri plurimi. Elm- hart scripsit.

Num. XXI, 82 г. 2 Dec. Ex Diplomatario;

Sigifridus abbas ad llmam quaedam loca et Ecclesias cum colonie et manctpiîa •ancto Emmerame, —. ubi venerabilis vir Baturicus Abbae et Epi s �?ор u« prae- sens Rector esse videtur, — tradit, ea tamen usque ad mortem suam-in beneficio babiturus.

In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Dum nos divins dementia in praesenti seculo gubernat, oportet, ut de futuro etiara cogitemus, ac dum in nostra potestate res nostrae constare videan- tur, eas ob amorem Dei ad loca Sanctorum manu et volúntate pro pria condonemus, ut, cùm pius examinator in Judicio venerit, ex- înde mercedem habeamus. Quàm caduca enim sunt hujus vitae tém pora, quamque citó finiuntur I Ego indignus servus servorum Dei, Abbas Sigüridus mente, а�? corde pertractans, inscius, quid ventura pareret dies, subito animo inçidit, ut salutem animae meae, patris, nec non et genitricis, caeterorumque, quorum datione et auxilio lo cus idem construetus esse cernitur juxta flumen Ilm a in Dei amore, et B. Benedicti, trado ad Sanctum Hemmeramum propria mea, quae haereditario jure mihi successerunt, hoc est: primitus ad Hlutirin- bach (modo Lautterbach propè Geisenfeld) Ecclesiam cum curte, et domo, et omni aedificio, cum manentibus et singularibus maneipiis, cum terris, silvis, pratis, paseuis, aquis, earumque de cur

ig —

sibus, quicquid etîam dîcï potest, tam cultum, quàm incultum. Item Beffonem, et uxorem ejus Mezhildam, Balduinum, et Kersunidam ejus uxorem simul in uno domo manentes, per meae manus datio- nem cum mancipiis suis Wunigodo, Mezhildam, Hittam'quoque, ac Bobilam contrado ad S. Hemmeramum, ubi vcnerabilis vir Baturi-' eus Abbas et Episcopus praesens Rector esse videtur. Item Elilan- dum cum uxore sua Rutruda, Vvaalthadum, Viam, et Folchildam, cum omnibus ad se pertinentibus simili modo condono, tertium ad- nectens manentem Rihbertum nomine, et Odilam uxorem ejus cum mancipiis his: Alla, et Meginraat, item Alia. Quartum etiam dono, nomine Biubgisum et Brunhildam, Hrudhardum, et Vuolfmotam. Quintum vero, nomine Vuollbertum, et Deothildam uxorem ejus, similiter, ut supra notatumest, cum mancipiis his: Asila, Drudolf, Fastmunt, ad praefatum locum condono. Ceizfridum quoque, et Ta- gabirgam uxorem ejus; nec non Vuolfhardum, et Asilam, et Rhifrir dum. Septimum ver6 Berittgisum et Vuolfburgam uxorem ejus, nec non et Vuestrahiltam. Octavum veró Ebarhardum, et Deothildam uxorem ejus, atque Bumannum, Bettam, Vuolfbrinnam, et Vualtbrin- лат. Nonura quoque Berthridium cum uxore sua Berhtheida, nec non et Vuschmundum, Hortholíum, et Vuolfihildam cum omni poste- ritate sua. Decimus verö est Albuni, et Irphila uxor ejus, Werinris, Adalfrid, Rihsuuind, Mahtleip, Rhifrit. In undécima domo est qui dam ingenuus Faber, Afbaldus nomine, cujus uxorem et infantes donamus. Nomen uxoris Kisa, et infantes sunt Liubuni, et En- gilburc Sed et nomina maneipiorum intra domum haec sunt: Rih- heri, Herirat, Adalfrih, Ruodmund, Albrih, Meginheri, Fatuni, Cundheri, Wolfperht, Rihhart, Adnheri, Rantuuic, Ostheri, Vual- thart, item Denegio, Denchila, Atta, Berhtflat, Liuplind, Harcmot, Adalhilt, Hasnat, Aotunh, Albuniz, Frideric, Haatburc, Suidburc, Amalthrud, Berhuuar, Liupdrud, Rathrud, Randni, Suanahilt, Adaiburg, Roduuar, Etkilind, Vuentilsuuind, Bertha. Item etiam, ut supra, trado ad Bevinhuson Ecclesiam cum domo, et curte, et "bmni aedificio cum manentibus seu mancipiis. Primum Liubrandum, et Reginhiltam uxorem ejus, Erinberrum, Vueribertum, atque Rih- swindam; item Ecotmanim et Adalrinam uxorem ejus, Bunno, item Adalbirin; item Vuinibaldum, et Vuillihiltam, Vuoltmundum quoque, et Cunduuaram uxorem ejus una cum his: Vudamot, Hermor, Adal frid, Aotlind, Berani, Batahilt, Mereburc. Similiter Engiradum, et Erchandrudam uxorem ejus, et Rihhiltam, Henricum quoque cum

ómni possessione sua, cujus tarnen uxor non est' mea. Infra vero dorn um sunt haec mancipia: Adnfrid, et uxor ejus Irmintrud, Atto, Erih, Nidrih, Niphftharr, Cundolf, Tatila, Albni, Reguuih, Bertihart, Herhi, Sumuni, Ludegis, Kisalmot, cum omnibus, quicquid in eodem jam dicto loco videor possidere eodem modo, ut superiùs per omnia sunt comprehensa. Similiter ad lime vico trado Ecclesiam cum his, qui adjacent absque domo, per omnia, ut supra, id est: Berairidum, et Engilwiham, nec non et Erpholdum, Deotwiham quoque et Rihdru- <lam; item Vualdolfum, et uxorem ejus Beraniam una cum Vuichario, Reginhildam, et Rihhartum, Vuillihadum quoque et uxorem ejus Rod- lindam, atque Sigifridam, et Ablindam; nec non et Holium, et Hit- tam uxorem ejus cum Vuolfhario et Totila. Ad Rodgeltingam verá similiter Ecclesiam cum domo et omni aedificio, mancipiis, et manentibus, id est: VuoHbero, Adalhilt, Vuolfirmunt, Ratliub. Item Keginhelmum, Kerhardum, Reginhel, Frewihib. Dabo etiam Irmin- bartum, et Atta uxorem ejus, Matonem, et Aldrunam. Item Rihhel- rnum, Blidkerum, et Amalbirgam, Rihmundum quoque, Ceizwiham, et Lanzonem, similiter Vuqlíuni, et uxorem ejus Reginleibam, Beto- nem, Humbertum, Sigidrudam, et Erchandrudam atque Engildrudam, item Sigidrudam et Magantiam, seu Cundvviham. Unde et trado Vuaningum cum Ceizura uxore sua, cum Freidone, et Taomgiso, Randrud, Rizla, Rihflata, ReginHat. Item Liubunam et uxorem ejus Kerswindarn, et Adalbero, Adalhart, Cotacalc, Hunburc, Deotburc. Haec sunt mancipia in domo: Arnihho, Liubker, Horseraf, Ratilo, Berades, Hecvvilind, Ilina, Vueltinswid, Hiltibirc, Frewipreht, et per omnia, sicut superiùs notatum est. Ad Tomalingum casam et do- mum cum aedihcio cum Malabald, et Gallana, Engilberto, et Vhhana, et mancipia in domo Ludigis Kerhelint, Cunrio, Heredrud, Alta, Samdrud. Ad Hittinhoven domum et curtem, et mancipia in do mo Hugileih, Immo, Alphast, Ceizo, Hanetini, Ediram, Vueltinswind, Raodrud, et per omnia ut supra. Ad Vu est inst eri etiam Vsso- nem, et Justinam sororem ejus, nec non et ad Phaldorf casam cum curte, et mancipia Vuaning, Rodamra, Billunc, et Tafolchuni, et item Folchuni, etreliqua, ut supra. Ad Suabiluuis Albradium cum uxore tua Egilberta, et frarrem Albrati, nomine Sigoldum, BjUhilt, et Caoz- birc. Sed et ad Monasterium Ilmae dono mancipia ista, id est: Vuenilo, Berhtker, Ceizuni, Caozrat, Eotheri, Rodolt, Vicram, Heri- maot, Nordperht, Matholí, Vuolikrim, Deotperht, Vuoluuolt, Betoca, Ozberht, Reginirid, Adalminti, Alo, Vuolfgrim, Adaloli, Aotker, Adabrih,

et Regina uxor ejus, et ejus filius Altricus, Naosra, AlbKilt, Keruuih, Vuelheid. Sunt quoque in eodem loco molendini tres, quos. simili ratione ad S. Hemmeramum, ut saepe supra denotatum est, per pro- priae meae manus donationem confirmatos esse dècerno, ita tarnen, ut, dum Ipse in praesenti vita supers tes extitero, omnia, quae supra ostensa, in ea potestate absque omni conamine perdurent. Placuit itiam mihi una cum Venerabili viro Baturico Episcopo et Abbate loci ejusdera, ut si aliquis de parentibus meis Dei gratia largiente «renerit, ut ejusdem Monasterii Pater defuncto me possit existere, Tel alius quilibet ex eadem congregatione, ut praedictum locum, sicut praeiatus sum, habcat in potestate, et cum omnibus ibidem huic loco aspicientibus ad Sanctum, et Venerabilem locum B. Martyris Hemmerami et venerando Baturico Ер. vel etiam successoribus suis caput inclinet, servitiumque persolvat. Qubd si talis in eodem loco fortè non fuerit inventus, quemcunque idem Rector ex Monasterio Martyris jam dicti voluerit, eidem loco Magislrum inponat. Haec omnia quoque, sicut supra nominavi, pleniter tradidi in ea ratione, ut mihi Beatus Baturicus Ер. ad dies vitae meae in beneficio haben dum concederet, quicquid ipse ~in loco, nuncupato Lutrinbah videtur de parte Sancti Emmerami possedisse, id est manentes, casam dominicatam cum curte, et Ecclesia, cum omnique reliquo aedificio; quicquid ibidem aspicit tarn in mancipiis singularibus, quam in ma- nentibus, videlicet terris, pratis, campis, silvis, pascuis, et quidquid ad eundem locum pertinet, exceptis nobis, quas Deotili, et Altuuart, cum adpenditiis suis de Sancto Hemmeramo in beneficio tenere ad praesens videantur, has quoque praetermissas habemus. Nam manentes jpsi hie per nomina describuntur. Primo Isanman cum Deotuuiha, et infantibus duobus, Seibrat et Bursuuind cum infantibus tribus et eorum mancipio uno, Kisal quoque et Fiaspurc cum uno infante, Yuerinborht, Liutbirg, et Adalolt filius eorum, Meginbald, et Vuab- hila uxor ejus, Amalunc et Raatlind cum Rihbaldo Pâtre, et Matre Liupdruda, Eparhart, et Engilsuuint cum infante uno et fratre Epar- l.ardi, Kerbald et uxor ejus cum infantibus duobus, Sindrih et Egina cum filiabus II. Berafrid et uxor ejus, et quinqué inlantes. Brunie et uxor ejus et Ratolt, et Caozbirc uxor ejus cum infantibus tribus, et Aotmunt et filia ejus Lantsind, Waltheri et Froraat frater ejus, Vualtherht, et Aothilt, et Vuolfleis, et uxor ejus, Herideus quoque sine infantibus, habens mancipuum unum, Herhart; et Folchilt, et Sigebaldus, et Loba uxor ejus, et puelia I. Ratgoz, et Rantheid cum

вогоге sua, Traostilo, et Adldrud et infantes IV. Burcsuuind cum in fantibus III; nam Visichart Scutarius et Eburmvi et uxor ejus Farani sunt sine filiis, non habentes hobam; et haec mancipia sunt: Ber- vendarum, id est: Erbho, et Raatuuih, Aetko, et Imma, Reginhart, Meginperht; item Elis, et uxor ejus, Albger, Deonaot. Hos enirn omnes, qui supra scripti sunt, ego Baturicus Episcopus ad dies vitae suae venerabili viro, Abbati Sigifrido in beneficio concedo in hac convenientia, ut hoc placitum, inter nos condictum, stabile perma- neat in perpetuum. Unde et convenit mecum et jam praefato venera bili Episcopo Baturico, vel si ipse, vel quilibet de successoribus ejus, hanc rationem voluerit inmutare, ipsumque beneficium à me sepa rare, tunc licitum sit etiam mihi mutato plácito meam traditionem dare ad locum, quemcunque ipse elegero, et ipse per omnia ex his rebus libero fruar arbitrio, sicut et egi, priusquam traditionem ali quant exinde fecerim, ac propriam habui potestatem; et quod de do- mihatione Sancti Emmerami ego accepi , ad eundem locum per omnia revertantur. Hi sunt testes, in quorum praesentia ista facta sunt, anno incarnationis Dominicae octingentesirno vicésimo; quar to quoque venerabilis viri Episcopi Baturici, anno quoque Domini nostri Serenissimi Jmperatoris Augusti Hludouuici séptimo, indictio- ne undécima, die Dominico, quartaque Nonas Decembris. Et sunt iidem ipsi per omnia testes adtracti juxta legem Bauuariorum: in- primitus Rumolt, Adalperht, Adolf, Crimuni, Meiol, Ekkerih, Hahart, Heribald, Amalpreht, Ratolf, Catapreht, Avo, Balde- rih, Jacob, Isambarto, Adalbald, Vuirut, Deotili, Adaluuart, Co- preht, Vuelagron, Isangrim, Viutol, Sahso, Mezli, Sigipreht, Er- çhanmar , Cozuui, Vnlaatz , Heriolt; Erlung , Memmo , Eccho, Egino, Vuerinbald, Rihhart, JHeraotprcht, Erchanpreht, Heri- preht, Aotpreht. Actum publicè in Ecclesia Beati Heminerami ante ipsum Altare , ubi ejus corpus speciosa quiete requiescit, Beato Baturico praesente, féliciter in aeternum. Itaque in Dei no mine Ellenhardus» Diaconus jussione Domini Baturici Episcopi scripsi traditionem istam Anno Domini D. CCC. XXI. Apud urbem Re- genesburc VI. Id. Febr.

23