CAP. X.

! Si quis extra Sanclram Trinitatem alia , nescio quae Di- vinitatis nomina introducit, dicens , 3 quod in ipsa Divi- niute sit Trinitas Trinitatis, sicut Gnostici 4 et Priscillia- ni dixerunt, anathema sit.

;i c CAP. XI.

jRropugnatur tamquam vera et catholica h<ec propositio:

-i \YQLUNTAS GENUIT VOLUNTATEM, SICUT ET SAPIENTIA £ Oi.V. SAPIENTIAM.

In Concilio Toletano XV. anno 688.

-«<>•

a Post hujus igitur piaj confessionis prblatam devo-. tis vocibus regulam b ad illa nos illico convertimus con- tuenda capitula , pro quibus muhiendis ante hoc bien-

nium

a Caussa hujus efformandi discursus twec est: Quum LeoII. Ervigio Hispaniarum Regi per Legatum miserit Adta sexta: Synodi Generalis anni 680, ut ea ab Hispa,nia- rum :Ecclesiis Synodali convocatione ampleclerentur , uti refertur in cap.32. et 33. de Exord. et epil.Concil. et Synodus tunc haberi minime potuisset in Toletana urbe , ex causSis cap. 16. de Confirmat. Concil. recensitis, JulUnus lamen Toletanus Epistolam scripslt Romano Pontifici Responsionis nomine , qua de Hispanorum fide constaret, quam, quia non omnino probata esset Benediclo II. Leonis successori, eam vindi— care conafur in hac Syn. Tolet.XV. <...'< !; • ■ «.-'<

b Post expositum Fidei symbolum , quod extat in cap. 10. de Fidei Catbolic. symb. .-. ••■ • , .

CONCILIORUM HISPANIJE. 279

nium a beatae memoriae Romanus Papa Benedi&us nos li- terarum suarum significatione monuerat. Quae tamen non in scriptis suis annotare curavit, sed homini nostro h verbo renotanda injunxit, ad quod illi jam eodem anno sufficien- ter congraeque responsum est. Nos. tamen nunc eamdem renotationem hominis nostri studiosius relegentes, inveniJ rnus, quod in libro illo Responsionis Fidei nostrae, quem per Petrum Regionarium c Romanae Ecclesiae miserarhus, id primum capitulum jam diclro Papae incaute visum fuisset anobis positum , ubi nos secundum Divinam 1 essentiam T ai. existentiamdi- diximus : Voluntas genuit voluntatem , sicut et sapientia cimus* sapientiam; quod vir ille incuriosa lectionis transcursione prateriens, existimavit , haec ipsa nomina, id est, relati- vum,aut secundum comparationem humanae mentis nos posuisse. 2 Et ideo ipsa renotatione sua ita nos admonere Af Et ide0 in jussus est, dicens : Naturali ordine cognoscimus, quia Ver- ipsa. bum ex mente originem ducit, sicut ratio et voluntas; et converti non possunt, ut dicatur, quia sicut Verbum , et voluntas de mente procedit , ita et mens de Verbo aut voluntate. Et ex ista comparatione visum est Romano Pon- tirici, voluntatem ex voluntate non posse dici. Nos autem non secundum hanc comparationem humanae mentis , nec secundum relativum , sed secundum essentiam diximus : V6- luntas ex voluhtate, sicut et sapientia ex sapientia; hoc enim ex Deo esse quod velle , hoc velle quod sapere; quod tamen de homine dici non potest. Aliud quippe est in homine , id quod est sine velle , et aliud velle etiam sine sapere. In Deo autem non est ita, quia simplex ita natura est; et ideo hoc est illi esse quod velle , quod sapere. Quapropter qui potest capere , voluntatem ex voluntate secundum essentiam nos dixisse , non de hujusmodi laborabit propo- sita quaistione; quod etiam in jam diclo Responsionis et Fidei nostrae opusculo solicite legentibus et intelligentibus claret. Ubi et apposita illic beati Athanasii sententia id

• ipsum

a Benediftus II. e vivis excessit 7. Maii an. 68 j. et concilium istud celebratum est * ii. Maii an. 688. hoc igitur intervallum temporis quod intercedere potuit-inter Pon- titicis monitum , et Synodi celebrationem , biennium dicitur large sumtum; vel vir. ille qui a rtenedidto P. antequam e vita migraret, literas accepit, nohnisi anno sequenti 686. in Hispanias advenit; vel potius Julianus an. 687. hanc effbrmaverat Apologiam , quae dein in hoc concilio recitata fuit. b Viro nempe , quem Julianus Romam miserat cum epistola Responsionis una cum Petro Regionario , qui quidem ille fortassis erat, per quem missa sunt a Pontifice Romano Concilii Acla. c Romanae Ec- clesia: Regionarii in Notariorum et Subdiaconorum ccetu constituti, mittebantur • nonnumquam ad dissitas Regiones , ideo difti sunt fortassis Regionarii Epistola, quae missa dicitur ab eodem Benedicto ad Petrum Notarium Regionariutn , intet apocryphas computatur.

28o , COLLECTIO MAXIMA

I

ipsum nos debere sentire pronuntiat, dicens: Hanc de Deo religioste ofinationis sententiam retinemus , ut non aliud ejus voluntatem, aliud credamus esse naturam. Si enim secun- dum quod hic Dofror dicit, id debemus sentire, ut non aliud Dei voluntatem, aliud credamus ejus esse naturam; hoc ergo est ejus voluntas, quod et natura ; hoc natura, quod substantia vel essentia.

Filius igitur Dei de essentia Patris natus est, essentia de essentia, sicut natura de natura, et substantia de substantia: . . et tamen nec duae essentiae, nec duae naturae, nec duae substan- tiae possunt dici, sed una essentia, natura, atque substantia; si- cut et lumen de lumine , non duo lumina , sed unum lumen; sicut essentia de essentia , non dua? essentiae, sed una essen* tia , sicut natura de natura , non dua; naturae, sed una na- tura; sic et voluntas de voluntate , non diiae voluntates, sed .• una voluntas; quia non est aliud Dei voluntas, aliud ejus natura , quod jam superius Athanasio Doctore firmatum est. Ac proinde quicquid de Deo secundum essentiam dicitur communiter, in singulis Personis convenire videtur , sicut sapientia , et fortitudo , vel cetera; quia et Pater sapientia, et Filius sapientia potest dici. Fortitudo quoque et Pater potest, et Filius appellari. Quod secundum illam compa- rationem humanae mentis nullo modo potest dici , quia verbi gratia, mens si in Persona Patris ponatur, Verbum i y4/.quasiex men- 1 jam ex mente prodiens Filius intelligitur, et voluntas pro- e' cedens ex mente et verbo , Spiritus significatur. Nec tamen

recurrit , ut possit dici, ut aut mens qua; in significatione Patris est posita, Filio vel Spiritui San&o conveniat, aut Verbum quod solum Filius intelligitur, Patri vel Spiritui Sanclo comparetur ; aut voluntas quae in Persona Spiritus Sancli accipitur , aut Patris, aut Filii Personae convenire dicatur ; sed sic singula singulis secundum comparationem humanae mentis conveniunt, ut unumquodque, quod ex eis unus dicitur alius penitus non dicatur; sicut et relativo vo- cabulo Pater nominatus , non est ipse qui Filius , vel Filius • quum dicitur , non est ipse qui Spiritus Sandtus; nec Spi- ritus San&us ipse est qui Pater aut Filius. Ac per hoc illa nomina , qua; comparative ex homine assumuntur"; ideo se- cundum comparationem humanae mentis dicuntur , ut quo- quo modo ad contuendum illud Divinae Trinitatis ineffabi- . le Sacramentum humana infirmitas excitetur.

Secundum hanc igitur comparationem putati sumus di- xisse: Voluntas ex vo/untate, quod utique dici vel sentiri

ab

CONCILIORUM HISPANLE. 281

absurdissimum est. Ac proinde Jonge alia est regula, qu; de Deo aliquid secundum essentiam dicitur, aliud quurc secundum comparationem humanai mentis aliquid de illc prouunciatur. Nos proinde consentientes, et sequentes Do- croris egregii Augustini sententiam , diximus secundum Di< vinx Trinitatis essentiam: Voluntas de voluntate , sicut et ipse in quintodecimo libro Trinitatis Dei pronunciat, ita Cap. io.videMagitt. dicens: Melius , quantum existimo , dicitur consilium de iSwfcn.6. consilio , et voluntas de voluntate, sicut substantia de sub- stantia , sapentia de sapientia. Hic jam quisquis sapiens ma- nifeste intelligit, non nos hic errasse, sed illos forsitan in- curiosae lecrionis intuitu fefeDisse ; quia quod a nobis est secundum essentiam di&um, illi secundum comparationem humanae mentis positum putaverunt. Qua sequuntur, in cap. ij. de Incarnat. Verbi.