useridguestuseridguestuseridguestERRORuseridguestuseridguestuseridguestuseridguestuseridguest
Charter: Salzburg, Erzstift (798-1806) AUR 1281 IX 01
Signature: AUR 1281 IX 01
Zoom image:
Add bookmark
Edit charter (old editor)
1. September 1281, Grüntal
Hzg. Ludwig v. Bayern, Pfgf. b. Rh., bekennt, daß er sich in seinem Streite mit Eb Friedrich und dem Domkapitel wegen des Tales und Gebietes Zillertal (Cylrstal), das er seit langer Zeit zum Präjudiz Salzburgs in Besitz hielt (longius retroactis temporibus tenuimus occupatam), Bf Heinrich v. Regensburg als Mittler und Schiedsrichter unterworfen und dieser entschieden habe, daß der Hzg. das Tal mit Zugehör an Salzburg zurückzugeben habe, ebenso vollständig, wie er es unter Erw. Philipp zum ersten Mal in Besitz genommen hat (omni integritate, qua invenimus vallem cum suis attinenciis, quando ipsam assignante . . . Philippo electo primo tempore cepimus occupare), ausgenommen jedoch das Grafschafts- oder Landgericht, das ihm seit Altersher zusteht (excepto iudicio comecie, quod vulgo lantgericht dicitur, quod nobis competit ex antiquo). Ferner steht der Hzg. von seinen Ansprüchen auf 7000 Pfd. ab. Alle durch Verpfändung, Belehnung oder ä. entfremdeten Güter sollen an Salzburg zurückfallen. Er soll den Eb bei einem Burgenbau zum Schutze des Tales verteidigen und ihm überhaupt durch 11 Jahre von Sept. 29 ab gegen jeden beliebigen Besitzstörer dieses Gebietes beistehen. Alle wechselseitigen Ansprüche wegen Raub und Brand sollen ab sein. Zivilstreitigkeiten zwischen ihren Leuten sollen durch beiderseits deputierte Amtleute ausgetragen werden. Alle infolge der Streitigkeiten gemachten Verpfändungen sollen bis 1282 Febr. 2 aufhören. Der Eb hingegen erläßt mit Rat und Zustimmung des Domkapitels dem Hzg. alle bezogenen Einkünfte aus dem Zillertal seit der Zeit der Besitznahme, sowie Schäden etc., überträgt ihm auf 11 Jahre den Schutz, ohne daß der Hzg. das Gebiet durch Herbergen, Steuern etc. beschwert. Hiefür erhält der Hzg. aus der eb. Kammer durch 10 Jahre, 1283 Sept. 29 beginnend, in Kitzbichl oder Rattenberg (Chitzpuhel . . . Ratenperch) 50 Pfd. Rgsbgr. Pfge. oder gleichwert Silber und sichert dem Salzburger Boten und den Erträgnissen aus dem Z. auf 11 Jahre Geleit durch das bayr. Gebiet zu. Die Angelegenheit wegen des Schlosses Klingenberg (Chlingeberch) soll 13 Jahre unbeschadet der beiderseitigen Rechte ruhen. Allenfalls noch Strittiges soll Bf Heinrich entscheiden. S.: Ludw. u. Bf Heinr. Z.: DP Otto, Abt Dietmar v. St. Peter, Konrad v. Lupburg, Dekan v. Rgsbg. Propst Albert v. Ilmmünster (Ilmunstrensis), Kustos Gewolf, Friedrich v. Fronau (Vronawe) und Konrad v. Vansdorf, Domherren v. S.; Mag. Heinr. v. Göß (Gosse), Dekr. Dr., Mag. Heinrich v. Trafoiach (Triueyach), Kan. v. Brixen, Br. Andreas v. Felben, Poppo v. Hohenloh (-loch), Albero v. Bruckberg (Prukperch), Ulrich v. Stein (de Lapide), Heinrich u. Konrad Gebr. v. Preising, Otto v. Eisenhofen (Evsenhouen), Otto u. Albero Br. v. Walchen, Konrad v. Wartenfels, Gebhard v. Felben, Weichnand v. Eurasburg (Eynrinchspurch), Ulrich v. Wisbach (Wispach), Gottschalk v. Neuhaus (de Castro novo). Actum et dat. in Gruental a. d. 1281, in die s. Egidii conf.  

orig.
Current repository
HHStA Wien AUR (http://www.oesta.gv.at)

2 SiegelNotarius Description: 664
    Graphics: 

    cop.
    K.-B. 6 f. 47' in Wien.

      x
      Nos Lvdwicus dei gracia comes palatinus Reni dux Bawarie omnibus in perpetuum. Ne ea, que geruntur in tempore, simul cum tempore elabantur, consuevit prudentum discretio gesta digna memoria scripture testimonio perennare. Cum itaque inter nos ex una parte, et reverendum patrem dominum Fridericum sancte Salzburgensis ecclesie archiepiscopum apostolice sedis legatum et suum capitulum ex altera super valle et territorio Cylrstal, quam nos longis retroactis temporibus cum attinenciis suis in preiudicium eorum tenuimus occupatam, gravis questio verteretur, tandem inspirante illius gratia, qui facit utraque unum [Eph. 2,14], ad unionis concordiam aspirantes communi voto tam iidem archiepiscopus et capitulum quam nos deliberatione provida maturo consilio et tractatu fidelium nostrorum prehabitis in venerabilem patrem dominum et compatrem nostrum karissimum Heinricum Ratisponensem episcopum tamquam in arbitrum, arbitratorem et amicabilem compositorem fide data compromisimus sub eiusdem fidei religione utrimque nos ratum et gratum et firm um promittentes per omnia servaturos quicquid per eundem super promissis questionibus et incidentibus circa eas diffinitum arbitratum fuerit seu decisum, qui a manibus nostris plena suscepta sibique tradita potestate questiones predictas arbitrando decidit modo et tenore infrascripto videlicet, quod nos memoratam vallem Cylrstal cum attinenciis suis sibi et ecclesie Salzburgensi restituimus et resignamus cum omnibus iuribus libertatibus possessionibus et bonis, quesitis et inquirendis, viis et inviis omnique integritate, qua invenimus dictam vallem cum suis attinentiis, quando ipsam assignante domino Philippo tunc Salzburgensis ecclesie electo primo tempore cepimus occupare, et cedimus ac renunciamus omni iuri sive actioni, que nobis aut heredibus nostris in prefata valle et suis pertinenciis quocumque modo vel titulo de iure vel de facto competere videbantur excepto iudicio comecie, quod wlgo lantgericht dicitur, quod nobis competit ex antiquo. Item renunciamus actioni septem milium librarum, quam pro nobis ac nostris movebamus contra ecclesiam Salzburgensem. Ad hec tenemur ex promisso et arbitrio supradicto omnia et singula bona vallis illius et ei attinentium, que obligationis infeudationis aut quocumque alienationis titulo ab aliis quibuscumque fuerint nostro nomine occupata deobligare, absolvere et reddere absoluta sic, quod absoluta penitus ad Salzburgensem ecclesiam revertantur. Item quandocumque idem dominus noster archiepiscopus vel suus successor pro defensione possessionum suarum in fundo suo castrum vel munitionem erigere decreverit ibidem, tenebimur eum et suos in erectione eiusdem castri sine dampno nostro defendere ac tueri et, si quis ausu temerario ecclesiam Salzburgensem in erigeuda munitioue huiusmodi et aliis impediret, non egre feremus, si idem dominus archiepiscopus vel successor ipsius materialem vel spiritualem aut etiam utrumque contra illum gladium exercebit. Quinimoa) per annos undecim ab instanti festo sancti Michaelis archangeli numerandos assistemus eidem fldeliter contra quemlibet bonorum eorundem turbatorem sine dampno nostro quolibet sicut superius est premissum. Ceterum universa dampna rapinis et incendiis hinc inde vicissim illata compensatione mutua sunt sublata. De possessionibus vero et debitis et aliis causis cuilibet, si que inter fideles et homines nostros communiter fuerint questiones, per nos vel officiales nostros ad hoc specialiter deputatos alternatim reddemus petentibus amoris vel iusticie complementum. Omnes etiam impignorationes, que occasione predictarum questionum inter dictos fideles et homines nostros versantium fieri possent, cessabunt usque ad festum purificationis proximo affuturum. Archiepiscopus vero viceversa nobis, qui ad manus suas fide data promisimus, quod eum et suos et ecclesiam Salzburgensem in possessionibus eisdem de cetero nullatenus offendemus amore concurrens debito accedente capituli sui consilio et consensu in totum relaxavit omnes proventus ex valle Cylrstal et eius attinenciis detentionis tempore perceptos omniaque dampna iniurias et offensas per nos vel officiales nostros ac nostram familiam irrogatas remittit cedens et renuncians omni iuri actioni vel privilegio, si qua sibi et ecclesie sue pretextu huiusmodi competebant vel possent competere in futurum. Committit etiam nostre vel si superstites non fuerimus heredum nostrorum defensioni territorium illud cum suis attinenciis ex nunc usque ad festum Michahelis et abinde per annos uudecim ita quod manutenebimus eum et ecclesiam in bonis eisdem et defensabimus fideliter contra omnes nec per nos nec per nostros herbergis stiuris aut vexatiouibus quibuscumque aliis debebimus inantea molestare. Pro cuiusmodi defensione singulis annis per decennium, quod a festo Michahelis post annum integrum ineboabit, de camera sua dabit et solvet in festo Michahelis nobis aut heredum nostrorum nuncio nostras vel eorum litteras deferenti apud Chitzpuhel vel apud Ratenberch quinquaginta libras denariorum Ratisbonensium usualis monete vel equivalentiam in argento, conducemus etiam nuncios ecclesie Salzburgensis et proventus predicte vallis Salzburgam vel alias vebendos per districtus nostros infra undecim annorum terminum prenotatum. Preterea de Castro Chlingeberch inter nos taliter est decretum, quod actio, que de eodem extitit et existit, usque ad annos tredecim a festo Michahelis numerandos dormitabit et salvis utriusque partis iuribus medio tempore conquiescet. Si autem circa premissa aut aliquod premissorum ex oblivione aut negligentia aliquid est omissum, idem dominus Ratisponensis episcopus declarandum et decidendum de communi nostra voluntate suo arbitrio reservabit. Ad huius itaque rei memoriam et pleni roboris firmitatem nostrum et prefati domini Ratisponensis episcopi sigilla presentibus sunt appensa cum testibus subnotatis, qui sunt hii: dominus Otto prepositus Salzburgensis, dominus Ditmarus abbas monasterii sancti Petri ibidem, Chunradus de Luppurch decanus ecclesie Ratisponensis, Albertus prepositus Ilmunstrensis, Gebolfus custos, Fridericus de Vronawe et Chunradus de Vansdorf canonici Salzburgenses, magister Heinricus de Gosse doctor decretorum, magister Heinricus de Triueyach canonicus Brixinensis, frater Andreas de Velwen, Poppo de Hohenloch, Albero de Prukperch, Vlricus de Lapide, Heinricus et Chunradus fratres de Preising, Otto de Evsenhouen, Otto et Albero fratres de Walhen, Chonradus de Wartenuels, Gebhardus de Velwen, Weichnandus de Eyrinchspurch, Vlricus de Wispach, Gotschalcus de Castronovo et plures alii fide digni. Actum et dat. in Gruental anno domini millesimo ducentesimo octuagesimo primo in die sancti Egidii confessoris.||
      S.b) S.c)
      Source Fulltext: Salzburger Urkundenbuch, IV. Band, Urkunden von 1247-1343. Franz Martin. S. 117-120.

      Original dating clauseanno domini MCCLXXXI in die s. Egidii

      Editions
      • SUB IV Nr. 111; MR I 1014
      Secondary Literature
      • Über die Rechtsverhältnisse im Zillertal vgl. 0. Stolz in AföG 107, 157 ff.


      LanguageLatein

      Notes
      a) A. b) an gelbroter Seide Reitersiegel Ludwigs mit Rautenschild. c) spitzovales Siegel B. Heinrichs.
      Places
      • Grüntal
         
        x
        There are no annotations available for this image!
        The annotation you selected is not linked to a markup element!
        Related to:
        Content:
        Additional Description:
        A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.